INFO
N.V. Vereenigde Fotobureaux Amsterdam
Vrachtauto's van de Amstel-brouwerij
1929
zwart witfoto
h 16,5 x b 23 cm
Een pittig bierkarretje
Nee maar, wie had dat gedacht: honderd jaar geleden reden in Amsterdam ook al elektrische vrachtauto’s rond! Ze vervoerden Amstel-bier naar cafés in de verder vrijwel autoloze stad. Omdat ze geen geluid maakten, stonden ze in de wandelgangen bekend als 'de sluipmoordenaars'.
Vóór de komst van de automobiel bepaalden paarden- en handkarren en paardenkoetsen het straatbeeld. Biervaten werden bij de cafés afgeleverd met speciale bierwagens, getrokken door twee paarden. Rond 1900 koopt de Heineken-brouwerij de eerste vrachtauto. En in 1907 poseert chef Expeditie Chris van Eijk in het eerste exemplaar van de Amstel-brouwerij, een 22 pk Daimler, voor een café aan de Amsterdamse Ceintuurbaan.
Motorpionier
De Duitse industrieel Gottlieb Daimler (1834-1900) past in 1885 de benzinemotor toe in ’s werelds eerste motorfiets. Vervolgens motoriseert hij de trolleywagen en de brandslang. In 1890 richt hij Daimler Motoren Gesellschaft (DMG) op, dat zes jaar later de eerste vrachtauto aflevert.
Paardenkracht
Het model dat de Amstel-directie aankoopt heeft dan al diverse transformaties ondergaan. In een Daimler-catalogus staat een vergelijkbare Laßwagen van de Frankische Brauerei Leight uit 1904. De metalen wielen kregen rubberbanden, de viercilindermotor verhuisde naar voren, evenals de riemaandrijving van de versnellingen, het laadvermogen ging naar 3 ton en de ‘paardenkracht’ naar 22km per uur. Wel zit de chauffeur nog in de openlucht, als de koetsier op de bok van een paardenkar.
Mercedes
Overigens produceert DMG de auto’s van na 1900 onder de merknaam Mercedes. Die naam is Daimler opgedrongen door de Oostenrijks-Hongaarse consul Emil Jellinek, naar diens dochter Mercédès. De eerste vrachtauto van De Amstel moet dus al een Mercedes zijn geweest. Dat geldt zeker voor de auto’s waarmee de brouwerij haar wagenpark uitbreidt in de jaren erna. Op de foto uit 1929 staan in een loods zeker zo’n tien cabinevrachtwagens geparkeerd; rechts is nog een oudere, open versie te zien.
De toekomst is elektrisch
Eind jaren 20 gaat de Amstel-brouwerij ook elektrische vrachtauto’s inzetten voor biertransport. De elektromotor is op dat moment een gelijkwaardig alternatief voor stoommachine en benzinemotor. Toch wint de verbrandingsmotor de concurrentiestrijd, met alle gevolgen van dien. De actieradius van de vroegste elektrische auto’s is te klein en de doorsneesnelheid - vanwege de loodzware accu's - te laag. Pas met de komst van de lithiumbatterij rond de volgende eeuwwisseling krijgt elektrisch vervoer een nieuwe kans.
Duurzaamheidsnieuws
Op 6 juli 2021 lanceert Heineken, eigenaar van Amstel-bier sinds 1968, een wereldprimeur: de brouwer gaat cafés in de Amsterdamse binnenstad bevoorraden met een elektrische mini-tankbiertruck. Algemeen directeur Heineken Nederland Hans Böhm noemt naast duurzaamheid en uitstootvermindering de geruisloosheid als pre: ‘Dankzij deze sprong voorwaarts kan je nog beter genieten van een biertje op bijvoorbeeld een terras.’